Türkiye genelinde etkili olan ani zirai don, özellikle meyve ve sebze üreticilerini derinden etkiledi. Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) ve Tarım ve Orman Bakanlığı, yaşanan kayıpların ardından üreticilere yönelik rekor düzeyde tazminat ödemesi yapılacağını açıkladı. Hangi ürünlerin zarar gördüğü ve kimlerin ilave destek alabileceği de netleşti.
Zirai Don Hangi Bölgelerde Etkili Oldu?
Nisan ayının ortasında meydana gelen ani sıcaklık düşüşleri, özellikle İç Anadolu, Ege ve Karadeniz’in iç kesimlerinde etkisini gösterdi. Gece saatlerinde -4 dereceye kadar düşen hava sıcaklıkları, tomurcuklanma dönemindeki birçok üründe ciddi zarar meydana getirdi.
Tarım İl Müdürlükleri tarafından yapılan hasar tespitlerine göre, en çok zarar gören iller arasında:
- Amasya
- Tokat
- Sivas
- Afyonkarahisar
- Konya
- Niğde
- Isparta
- Kayseri
yer aldı. Bu illerde yüzlerce çiftçi hem ürün kaybı hem de ekonomik mağduriyet yaşadı.
Zarar Gören Ürünler Listesi Açıklandı
Zirai don, özellikle çiçeklenme ve meyve tutumu döneminde olan tarım ürünlerinde ciddi hasara neden oldu. Etkilenen başlıca ürünler şunlar:
- Elma
- Kayısı
- Şeftali
- Erik
- Kiraz
- Badem
- Patates
- Şeker pancarı
- Fasulye
- Bezelye
Bazı bölgelerde ise bağ ve ceviz bahçelerinde de tomurcukların yandığı, bu nedenle sezon boyunca verimin ciddi oranda düşeceği öngörülüyor.
TARSİM Tazminat Ödemeleri Rekor Seviyede
TARSİM, üreticilerin sigortalı alanlarına yönelik yaptığı değerlendirmeler sonrasında milyonlarca liralık ödeme sürecini başlattı. 2025 yılı itibarıyla şimdiye kadarki en yüksek hasar tazminatının yapılacağı duyuruldu.
Hasar tespiti yapılan ve poliçesi geçerli olan çiftçiler için ortalama ödeme takvimi şöyle:
- Zarar oranı %30’un üzerinde olan alanlar tazminat kapsamına alındı
- Ödemeler en geç 30 gün içinde hesaplara yatırılacak
- Öncelik, gelir kaybı yüksek olan ürünlerde
Sigortasız Üreticiler İçin İlave Destek Duyuruldu
Tarım ve Orman Bakanlığı, sigortası olmayan ancak zarar gören çiftçiler için özel bir destek paketi hazırladığını açıkladı. Bu kapsamda:
- 2023-2024 sezonu Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS)’ne kayıtlı olanlar başvuru yapabilecek
- Bölgesel afet kapsamında değerlendirme yapılan yerlerde ek destek verilecek
- Hasar oranına göre doğrudan nakit ödeme veya gübre-tohum desteği sağlanacak
- İl ve ilçe tarım müdürlüklerine dilekçeyle başvuru yapılması gerekiyor
Uzmanlardan Çiftçilere Tavsiyeler
Zirai don gibi afetlerin sıklaştığı bir dönemde, uzmanlar tüm üreticilere tarım sigortası yaptırmaları yönünde çağrıda bulunuyor. Ayrıca iklim değişikliğine bağlı olarak;
- Don riskinin yüksek olduğu bölgelerde çeşit seçimi
- Bahçelerde erken uyarı sistemleri kurulması
- Gece donuna karşı rüzgar makineleri ve sisleme yöntemleri kullanılması
- Toprak işleme ve sulama takviminin iklime göre yeniden planlanması
gibi önlemlerin alınması gerektiği belirtiliyor.
Tarımda yaşanan bu tür doğal afetler, hem üretici hem de tüketici açısından zincirleme ekonomik etkiler yaratıyor. Zirai donun ardından gelen tazminat ödemeleri ve ilave destekler, özellikle küçük ve orta ölçekli çiftçilerin ayakta kalması için kritik öneme sahip. Yetkililer, sürecin hızla tamamlanarak ödemelerin yapılacağını duyurdu.
