ABD merkezli teknoloji devi Apple, ürünlerinde fiyat koordinasyonu yaptığı şüphesiyle resmî soruşturma altına alındı. Özellikle iPhone ve Mac modellerinde bayiler arası fiyat uyumsuzluğu ve sabitleme iddiaları inceleniyor.
Apple Ürünlerinde Fiyat Uyumu Tartışması Büyüyor
Dünyanın en büyük teknoloji markalarından biri olan Apple, bu kez ürün inovasyonlarıyla değil, rekabet hukuku kapsamında başlatılan bir soruşturma ile gündemde. ABD ve Avrupa’daki rekabet kurumları, Apple’ın bazı ürünlerde satış fiyatlarını bilinçli şekilde sabitlediğine yönelik şüpheleri resmî sürece taşıdı.
Şirketin özellikle iPhone, iPad ve Macbook gibi yüksek fiyatlı ürünlerinde perakende kanalındaki fiyatların neredeyse birebir aynı olması, rekabet kurallarına aykırı bir şekilde fiyat koordinasyonu yapıldığı yönünde soru işaretleri yarattı.
Soruşturmanın Odağında Ne Var?
Rekabet kurumu yetkilileri tarafından yapılan açıklamaya göre, Apple’ın şu başlıklarda incelemeye alındığı bildirildi:
- Yetkili satıcılar arasında fiyat farkının olmaması
- Bayilere uygulanan fiyat kılavuzlarının bağlayıcı olup olmadığı
- Online ve fiziksel mağaza fiyatlarının eş zamanlı yükselmesi
- Alternatif satış kanallarının fiyat belirlemede kısıtlanması
Özellikle iPhone 15 serisi ve M2 işlemcili Macbook modellerinde bu koordinasyonun daha net görüldüğü ifade ediliyor.
Apple’dan İlk Açıklama: “Rekabetçi ve Şeffafız”
Apple cephesinden gelen ilk açıklamada, şirketin tüm pazarlarda rekabet yasalarına saygılı olduğu ve bayilerin fiyatlandırmada bağımsız hareket edebildiği belirtildi. Ancak soruşturma kapsamında elde edilen bazı iç yazışmalar ve bayi sözleşmeleri, bu beyanı zora sokabilecek nitelikte bulunmuş durumda.
Şirketin açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
“Apple olarak, kullanıcılarımıza en iyi hizmeti sunarken perakende iş ortaklarımızın kendi ticari kararlarını almasına da tam saygı gösteriyoruz.”
Fiyat Sabitleme Ne Anlama Geliyor?
Fiyat koordinasyonu veya fiyat sabitleme, bir firmanın ürünlerini farklı kanallarda aynı fiyatla satılmasını sağlamak için bayilere baskı yapması anlamına geliyor. Bu durum:
- Tüketicinin daha düşük fiyatla ürün alma olasılığını engelliyor
- Pazar rekabetini ortadan kaldırıyor
- Serbest piyasa yapısına zarar veriyor
Bu nedenle rekabet kurumları, söz konusu uygulamaları ciddi ihlaller arasında değerlendiriyor. Bu tür eylemlere yüksek para cezaları veya satış kısıtlamaları gibi yaptırımlar uygulanabiliyor.
Benzer Soruşturmalar Daha Önce de Yaşandı
Apple, geçmişte de benzer iddialarla karşı karşıya kalmıştı. Avrupa Birliği Komisyonu, 2020 yılında Apple Music ile App Store politikaları nedeniyle soruşturma başlatmış ve şirketi dijital pazarda haksız rekabetle suçlamıştı.
Ayrıca Fransa ve Almanya’da yürütülen bazı önceki soruşturmalarda da Apple’ın distribütörlerine uyguladığı fiyat politikalarının rekabeti sınırladığı gerekçesiyle para cezası verilmişti.
Tüketici Dernekleri Harekete Geçti
Soruşturmanın duyurulmasının ardından birçok tüketici örgütü de konuya müdahil oldu. Özellikle Apple ürünlerinin Türkiye dahil birçok ülkede benzer fiyatlarla satılmasının, küresel bir fiyat denetimi sistemine işaret ettiğini savunan bazı gruplar, Apple’ın daha önceki davalardaki cezalarından ders almadığını iddia ediyor.
Ayrıca tüketicilerin fiyat karşılaştırma yapmasının giderek zorlaşması ve neredeyse hiçbir bayide indirim yapılamaması da şikâyetlerin odağında yer alıyor.
Uzman Görüşü: Cezai Yaptırım İhtimali Yüksek
Rekabet hukuku uzmanları, elde edilen ilk verilerin Apple’ın fiyat serbestisini ihlal ettiğine dair güçlü sinyaller verdiğini belirtiyor. Soruşturmanın sonucuna göre Apple’ın yüksek tutarlı para cezasına çarptırılabileceği ya da bayilik sözleşmelerinin yeniden düzenlenmesi yönünde zorunlu kararların çıkabileceği konuşuluyor.
Böylesi bir gelişme, yalnızca Apple’ı değil, diğer teknoloji devlerinin satış stratejilerini de etkileme potansiyeline sahip.
Gelişmeler Yakından Takip Ediliyor
Apple’a yönelik başlatılan bu soruşturma, teknoloji sektöründe “fiyat denetimi” tartışmalarını yeniden gündeme taşıdı. Tüketici hakları, serbest piyasa yapısı ve markaların küresel stratejileri bir kez daha masaya yatırılıyor. Önümüzdeki haftalarda hem Apple’ın savunması hem de rekabet kurumlarının açıklamaları merakla bekleniyor.
4o
